Gwreiddiau Cymunedol Glaswelltir Calchfaen

Limestone Grassland ©Craig Wade

Helpwch i Siapio Ein Prosiect - Llenwch yr Arolwg Byr

Helpwch i siapio eich prosiect natur

Ymunwch â’r prosiect Gwreiddiau Cymunedol Glaswelltir Calchfaen a byddwch yn rhan o warchod rhai o lefydd gwyllt mwyaf arbennig Gogledd Cymru ger Llanddulas — gan gynnwys Craig y Forwyn, Pen y Corddyn Mawr, Pen y Corddyn Bach, a Mynydd Marian.

Mae'r glaswelltiroedd calchfaen yma’n gartref i flodau gwyllt prin, glöynnod byw ac adar, ond maen nhw dan fygythiad oherwydd rhywogaethau ymledol fel cotoneaster a cholli rheolaeth draddodiadol ar y tir. Heb weithredu, rydyn ni mewn perygl o golli bioamrywiaeth a harddwch anhygoel y tirweddau yma.

Rydyn ni’n gweithio gyda phobl leol i adfer cynefinoedd, cael gwared ar rywogaethau ymledol, a chreu cyfleoedd ar gyfer dysgu, gwirfoddoli, a chysylltiad cymunedol. Os ydych chi'n byw yn yr ardal, yn mynd â’ch ci am dro yma, neu ddim ond yn poeni am fyd natur, fe allwch chi helpu i siapio a chefnogi'r prosiect newydd cyffrous yma, drwy gymryd rhan yn ein harolwg ni.

Llenwi’r Arolwg – Helpu i Siapio Ein Prosiect

Pam ydyn ni eisiau gwarchod glaswelltiroedd calchfaen?

Wrth i'r dyddiau fynd yn hirach, dylai glaswelltiroedd calchfaen fod yn gyforiog o liw. Casgliadau helaeth o flodau yn cynnwys y clafrllys bach, plucen felen, ysgallen Siarl, y cor-rosyn a’r bwrned. Bydd tegeirianau cain y wenynen a bera yn cael eu harddangos ochr yn ochr â theim, ysgall di-goes a’r bengaled. Bydd digonedd o löynnod byw, gan gynnwys y gweirlöyn cleisiog, yr argws brown a’r glesyn serennog, yn ymweld am eu ffynhonnell gyfoethog o neithdar.

Yn anffodus, nid yw hyn yn wir am lawer o’n glaswelltiroedd calchfaen. Mae blodau a fyddai, ar un adeg, wedi bod yn eu blodau’n llawn wedi cael eu mygu a'u trechu gan gotoneaster, gan reoli’r ardaloedd eang o laswelltir a oedd unwaith yn ffafriol. Yn anffodus, mae 90% o’n glaswelltiroedd lled-naturiol wedi prinhau ers yr 20^fed ganrif, ac mae’r ardaloedd sydd ar ôl bellach yn aml yn fach o ran maint ac yn dameidiog iawn, gan gael effeithiau dinistriol ar ein bywyd gwyllt lleol. Er mwyn helpu i warchod ein cynefinoedd hoff, rhaid i ni weithredu dros fyd natur.

Rydyn ni’n credu y byddai glaswelltiroedd calchfaen yn diflannu o’n tirweddau yn golled enfawr, a gall cael pobl i ymwneud â’u gwarchod yn lleol fod o fudd gwirioneddol – i unigolion, cymunedau yn ogystal â’n bywyd gwyllt!

Limestone grassland at Minera Quarry © Simon Mills

Pyramidal orchid © Les Binns

Carline Thistle © Lin Cummins

A pair of choughs, a type of crow often found in coastal areas, with a pitch black body and bright red beak and legs, centre right of the picture. They are stood on a steep cliff with alternating patches of rock and small grassy areas, and the blue/green shade of the sea is just visible out of focus in the top left corner

Choughs at Rhiwledyn © Henry Cook

Kidney Vetch © Vaughn Matthews

Limestone grassland © Simon Mills

Volunteers © Jon Hawkins, Surrey Hills Photography

Limestone Grassland flora (Craig Y Forwyn) ©Craig Wade

#findoutmore

Beth ydyn ni'n ei wneud?

Mae'r prosiect yma wedi cael ei ariannu gan Gynllun Cymunedau Treth Gwarediadau Tirlenwi Llywodraeth Cymru, sy’n cael ei weinyddu gan y WCVA. Rydyn ni’n gyffrous am barhau â gwaddol y gwaith gwych a gyflawnwyd gan wirfoddolwyr a phartneriaid sy'n ymwneud â'r prosiect Adfer Glaswelltir Calchfaen.

Bydd cam cychwynnol y prosiect yn canolbwyntio ar y canlynol:

• Dysgu gan y gymuned i helpu i siapio’r prosiect a'i ddigwyddiadau

• Ymgynghori â thrigolion lleol, ysgolion a grwpiau cymunedol i adlewyrchu eu gwerthoedd a'u dyheadau

• Teilwra gweithgareddau i sicrhau bod y prosiect yn cael ei yrru gan y gymuned ac yn cyd-fynd ag anghenion lleol

Bydd cam nesaf y prosiect yn canolbwyntio ar y canlynol:

• Cyflwyno gweithgareddau a digwyddiadau wedi'u siapio gan y gymuned

• Adfer glaswelltiroedd calchfaen drwy gael gwared ar rywogaethau ymledol fel cotoneaster

• Cefnogi adfywiad bywyd gwyllt brodorol drwy greu lle i fanciau hadau naturiol dyfu

• Codi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd glaswelltiroedd calchfaen drwy deithiau cerdded tywys ac allgymorth addysgol

• Darparu cyfleoedd gwyddoniaeth y dinesydd i'r gymuned gymryd rhan weithredol mewn ymdrechion monitro a chadwraeth

Helpwch i Siapio Ein Prosiect - Llenwch yr Arolwg Byr

North Wales Cotoneaster Control (https://www.youtube.com/watch?v=fslA8HDtMa0)

North Wales Cotoneaster Control

Ymunwch â Hannah, ein Swyddog Prosiect Adfer Glaswelltiroedd Calchfaen, i archwilio sut mae prosiect Rheoli Cotoneaster Gogledd Cymru wedi gadael gwaddol ar gyfer ein cenhadaeth barhaus.

Cwestiynau neu eisiau cymryd rhan?

Cysylltwch â Hannah Everett, Rheolwr Prosiect Cotoneaster

E-bost: hannah.everett@northwaleswildlifetrust.org.uk

#cotoneaster

Identify the most dominant and invasive species of cotoneaster

Adnabod y rhywogaethau amlycaf a mwyaf ymledol o gotoneaster

Mae rhywogaethau o gotoneaster wedi'u rhestru yn Atodlen 9 Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 Cymru a Lloegr. Er ei fod ar gael i'w brynu o hyd, gellir ei blannu a'i reoli mewn gerddi preifat. Fodd bynnag, mae'n drosedd plannu neu achosi i'r rhywogaethau yma dyfu yn y gwyllt fel arall. GBNNSS