Am dan y warchodfa

Lliwiau ac arlliwiau o bob math

Mae’r gwanwyn a’r haf yn cynnig ffrwydrad o liw, gan dynnu sylw at ba mor wahanol fyddai ein cefn gwlad ni wedi edrych rai cannoedd o flynyddoedd yn ôl pan fyddai dolydd gwair traddodiadol ledled y wlad wedi blodeuo mewn ffordd debyg. Mae gwirfoddolwyr lleol, gan barhau â chanrifoedd o arferion traddodiadol, wedi gweithio’n ddiflino i warchod y ddôl a nawr maent yn gweld ffrwyth eu llafur: mae mwy na 142 o wahanol blanhigion wedi’u cofnodi yn y glaswelltir a’r coetir gerllaw. Mae’r llu o blanhigion yn blodeuo’n golygu bod y safle’n bwysig ar gyfer llawer o bryfed peillio, gan gynnwys gwenyn mêl a chacwn. Mae ymweliad yn ystod y gwanwyn neu’r haf yn gyfle i weld glöynnod byw hardd yn ogystal â’r blodau gwyllt lliwgar: mae’r gwibiwr mawr, y glesyn cyffredin, yr adain garpiog, llwyd y ddôl, y porthor, yr iâr fach lygadog, y fantell goch, glöyn yr ysgall, y brithribin bach, boneddiges y wig a brych y coed i’w gweld yma i gyd!

Cynorthwywyr y ddôl wair  

Cafodd Maes Hiraddug ei achub rhag cael ei ddatblygu pan gafodd ei brynu gan yr Ymddiriedolaeth Natur yn 1996. Ers hynny mae wedi cael ei reoli fel dôl wair, gan barhau â chanrifoedd o arferion traddodiadol. Mae’r llystyfiant yn cael ei dorri ym mis Gorffennaf a’i adael i sychu a bwrw ei had, cyn ei felio a’i symud. Mae da byw yn pori’r cae o ddiwedd yr haf i gadw’r glaswelltir mewn cyflwr da.    

Cyfarwyddiadau

Mae’r warchodfa i’r gogledd ddwyrain o bentref Dyserth, rhwng Rhuddlan a Threlawnyd. Ewch tua’r dwyrain ar yr A5151 a pharcio yn y maes parcio ar y chwith (ar gyrion y pentref) ar gyfer Llwybr PrestatynDyserth. Cerddwch 150m ar hyd y Llwybr nes cyrraedd pont garreg gyda stepiau arni, gydag arwydd ‘Maes Hiraddug’. Ewch i fyny’r stepiau a throi i’r chwith dros y bont, i mewn i’r warchodfa (SJ 062 794). I osgoi’r stepiau, ewch yn eich blaen am 150m at y bont nesaf a gadael am Lôn y Pandy. Mae’r warchodfa ar y chwith i chi.