Build a bat box

• Pren meddal heb ei blaenio na’i drin ac wedi’i dorri yn arw, 150mm o led x 1500mm o hyd x 25mm o drwch
• Rwber sgrap, fel hen diwb mewnol teiar              
• Hoelion 40mm neu 45mm wedi’u galfaneiddio
• Llif saer coed          
• Morthwyl
• Pensil a phren mesur
• Siswrn ar gyfer torri rwber

• Marciwch banelau’r bocs gyda phensil a phren mesur i’r dimensiynau sydd wedi’u nodi.
• Ysgrifennwch enw bob panel ar y pren sydd wedi’i farcio (bydd hyn yn arbed dryswch yn nes ymlaen, coeliwch chi ni).
• Os yw hynny’n bosib, ceisiwch sicrhau bod y graen yn rhedeg yn fertigol yn y bocs gorffenedig – bydd hyn yn helpu gyda draenio.

Cyngor doeth

Ar gyfer ystlumod mawr – Cynyddwch uchder yr ochrau i 240mm/300mm, uchder y blaen i 240mm, a hyd y plât cefn i 460mm.

Llifiwch y panelau ar wahân. Sylwch y bydd rhaid i chi wneud toriad ar ogwydd rhwng y panel blaen a’r to, ar ongl o 22°.

Os yw’r pren wedi cael ei blaenio neu os yw’n llyfn iawn, llifiwch doriadau 1mm o ddyfnder yn y plât cefn bob 10mm. A chofiwch – ni ddylid defnyddio unrhyw driniaethau neu gadwolion ar bren eich bocs. Gall hyn ladd ystlumod.

• Dechreuwch drwy hoelio’r ochrau ar y plât cefn. Mae’r ochrau’n cael eu gosod y tu allan i led y plât cefn, wedi’u hoelio ar drwch 25mm y pren. Gosodwch yr ochrau 80mm i fyny o waelod y plât cefn fel bod ‘tinbren’ yr hyd yma’n gwthio o dan lefel y bocs.                  
• Hoeliwch y panel llawr ar y panelau ochr fel ei fod yn asio’n daclus gyda’r rhain yn y blaen. Dylech fod â hollt mynediad yng ngwaelod y bocs, rhwng y panel llawr a’r plât cefn.
• Dylai’r hollt mynediad fod yn 10mm o led (dim lletach na 15mm) a rhedeg ar hyd lled y bocs.
• Hoeliwch yr holl banelau eraill yn eu lle ac eithrio panel y to.

Gosodwch y panel to yn ei le gyda ‘cholfach’ fflap rwber wedi’i wneud o rwber sgrap. Dylai hwn orchuddio’r uniad rhwng y to a’r plât cefn yn llwyr er mwyn dal dŵr. Hoeliwch y rwber yn y plât cefn i ddechrau ac wedyn ei dynnu’n dynn dros yr uniad a’i hoelio ar y to. Dylai’r to allu codi i ffwrdd fel caead.

Dylid gosod bocsys ystlumod o leiaf 3 metr uwch ben y ddaear (5 metr ar gyfer ystlumod mawr) mewn lleoliad sy’n cael rhywfaint o haul uniongyrchol am ran o’r dydd, gyda llwybr hedfan clir i’r bocs, ond hefyd os yw’n bosib gyda rhywfaint o goed gerllaw, i warchod rhag y gwynt. Mae bargod to, ar wal neu wedi’i osod ar goeden yn safleoedd addas.

I weld a yw eich bocs ystlumod yn cael ei ddefnyddio, heb darfu ar y trigolion, edrychwch ar y ddaear islaw am dail ystlumod.