Cynllun Cyfnewid Planhigion

WildNet - Tom Marshall

Cofrestru

Cotoneaster Mynydd Marian Limestone grassland — Cotoneaster smothering limestone grassland ©Craig Wade

Beth yw'r Cynllun Cyfnewid Planhigion?

Fel rhan o Brosiect Rheoli Creigafal Gogledd Cymru, nod y Cynllun Cyfnewid Planhigion yw lleihau lledaeniad creigafal estron ymledol i’n glaswelltiroedd calchfaen rhyfeddol. Gan drechu a mygu ein bywyd gwyllt brodorol, mae aeron creigafal yn cael eu gwasgaru'n hawdd gan adar gan achosi i'r rhywogaeth ymledol ledaenu'n gynyddol. Gan weithredu fel ffynhonnell hadau, mae creigafal yr ardd yn gwaethygu'r broblem hon. Yn cael ei hystyried bellach ymhlith y deg rhywogaeth uchaf sy’n cael effaith negyddol ar ein safleoedd gwarchodedig yng ngogledd Cymru, mae’n rhaid i ni weithredu nawr i atal lledaeniad creigafal i’n tirweddau pwysig.

How to ID the most dominant and invasive species of cotoneaster

Cotoneaster species are listed on the Schedule 9 to the Wildlife and Countryside Act 1981 England and Wales. Although still readily available to buy, it can be planted and contained in private gardens. However it is an offence to plant or otherwise cause these species to grow in the wild. GBNNSS

Entire leaved cotoneaster (C. integrifolius)

Entire leaved Cotoneaster ©Illustrations by Lizzie Harper at www.lizzieharper.co.uk copyright 2023 — ©Illustrations by Lizzie Harper at www.lizzieharper.co.uk copyright 2023 Entire leaved Cotoneaster (C. integrifolius)

Evergreen low growing shrub
Leaves: small elliptical, dark green and hairs underside
Flowers: white, purple anthers
Berries: late summer crimson colour, holds throughout winter

Himalayan cotoneaster (C. simonsii)

©Illustrations by Lizzie Harper copyright 2023 Himalayan cotoneaster — ©Illustrations by Lizzie Harper at www.lizzieharper.co.uk copyright 2023 Himalayan cotoneaster (C. simonsii)

Large hardy upright evergreen shrub
Leaves: small none serrated, alternate along stem, glossy hairless upper and slight hairs on lower surface
Flowers: pale pink, red patch centre of petal
Berries: slightly larger, orange-red in clusters

Hollyberry cotoneaster (C. bullatus)

Hollyberry cotoneaster Illustrations by Lizzie Harper at www.lizzieharper.co.uk copyright 2023 — ©Illustrations by Lizzie Harper at www.lizzieharper.co.uk copyright 2023 Hollyberry cotoneaster (C. bullatus)

Much larger deciduous shrub up to 4 metres
Leaves: matt green, oval and pointed, indented veins growing alternate on stem
Flowers: pink, 5 petal, white anthers
Berries: bright red, large slight square-shaped

Small leaved cotoneaster (C. microphyllus)

©Illustrations by Lizzie Harper at www.lizzieharper.co.uk copyright 2023 Small leaved cotoneaster (C. microphyllus)

Evergreen low-lying shrub
Leaves: glossy green top, grey/white underside, small (1cm length), elliptic
Flowers: solitary white, 5 petals, dark violet anthers
Berries: coral red and globular

Wall cotoneaster (C. horizontalis)

Deciduous low growing shrub: herringbone-shaped branches, stems woody dark brown, hard and knotty
Leaves: small dark green upper, pointed and shiny on both sides, red in autumn
Flowers: pink, 5 petal with white anthers
Berries: orange-red

Sut gallwch chi helpu?

Tynnwch greigafal o’ch gardd yn gyfnewid am Daleb Anrheg gwerth £20 yr Ardd Genedlaethol / Taleb £20 Canolfan Arddio Woodworks. Cadwch eich gardd yn fwrlwm o fywyd ac yn blodeuo gyda dewis arall sy'n gyfeillgar i fywyd gwyllt

Cofrestrwch ar gyfer y Cynllun Cyfnewid Planhigion i helpu i ddiogelu ein glaswelltiroedd calchfaen sydd dan fygythiad rhag cael eu mygu gan y rhywogaeth gryfach yma. I gael gwybod a ydych chi’n gymwys, daliwch i ddarllen ...

Atal y Lledaeniad

Mae’r rhan fwyaf o’n gerddi yn cynnwys planhigion nad ydynt yn frodorol i’r DU – daethant yn wreiddiol o ran arall o’r byd. Er y gall planhigion estron ein helpu ni i greu arddangosfeydd addurniadol hardd i'w mwynhau, os byddant yn dianc i'r gwyllt gall rhai ddod yn ymledol.

Cofrestrwch a helpwch i leihau lledaeniad creigafal i'r gwyllt, drwy newid y creigafal yn eich gardd am opsiwn arall sy'n gyfeillgar i fywyd gwyllt. Edrychwch ar ein hawgrymiadau defnyddiol ar sut i gael gwared ar greigafal mewn ffordd gyfrifol isod:

1. Rhowch gynfasau o amgylch bôn y creigafal nad ydych ei eisiau - bydd hyn yn helpu i ddal unrhyw aeron a allai ddisgyn.

2. Dadwreiddiwch neu dorri'r creigafal gan ddefnyddio tociwr neu siswrn gardd.

3. Ewch ati i drin y bonion agored gyda chwynladdwr priodol.

4. Ewch â'r holl ddeunydd i ganolfan waredu sy'n delio â rhywogaethau estron ymledol, neu losgi'r deunydd yn ddiogel ac yn llwyr.

Be Plant Wise ©GBNNSS

Dyma ganllaw defnyddiol i "Garddio heb blanhigion ymledol niweidiol" gan gynnwys llwyni yn lle creigafal (tudalen 30) i gadw’ch gardd yn fwrlwm o fywyd.

Mae Ysgrifenyddiaeth Rhywogaethau Estron Prydain Fawr wedi creu cynnwys defnyddiol - "Tips for gardeners to Be Plant Wise" - ymgyrch i helpu i ddewis beth i'w dyfu, sut i atal ymlediad planhigion ymledol a chompostio'n ofalus ar ôl eu symud.